Het lijkt zo’n simpele vraag: wat doe je?
Toch vinden veel mensen het niet altijd gemakkelijk om daar antwoord op te geven. Dat herken ik wel.
Nog niet zo lang geleden zei ik dat ik loopbaancoach was. Tekstschrijver. Communicatieadviseur. Nooit voelde het comfortabel, altijd knelde het ergens. Het dekte de lading niet.
Ik zag het gebeuren. ‘O, je bent loopbaancoach.’ Even snel het mentale archief raadplegen. Laadje open, loopbaancoach eruit, laadje dicht. Nog een kleine realitycheck: moet ik iets met een loopbaancoach, heb ik er iets aan? Nee. Door naar de volgende.
Natuurlijk ging het niet altijd zo.
Er waren ook mensen die spontaan riepen dat mijn vak ze zo boeiend leek. En dat kon ik beamen. Maar op de een of andere manier ging het ook dan niet echt over mij. Dat maakte niet altijd uit. Soms is het prima als het bij vluchtig kennismaken blijft.
Erger wordt het als je zelfstandig ondernemer bent.
Dan blijkt de hele wereld opeens vergeven van de coaches/IT-specialisten/belastingadviseurs/pedicures. En wordt het ineens van levensbelang dat je kleurrijk uitsteekt boven de grijze massa.
Vaak begint hier een ongemakkelijk denkproces van zoeken naar je onderscheidend vermogen en sleutelen aan je elevator pitch. Een proces waarin je hopeloos kunt vastlopen.
Want het vervelende is: hoe harder je erover nadenkt, hoe verder je van huis raakt. Je website wordt een wandelend cliché en je elevator pitch een uit je hoofd geleerd gedrocht.
En het wordt er niet beter op als je je gaat afvragen wat je klanten willen horen.
Als je er een hekel aan hebt om jezelf te verkopen.
Als je authentiek wilt zijn. Of vindt dat je dat moet zijn.
Even terugspoelen.
Hoe zou het zijn als je bij het begin zou beginnen? Bij wie jij bent? Met je verlangens, je gedrevenheid en je idealen. Je levenservaring, je intuïtie en je hoop. Maar ook je slechte gewoontes, zwakheden en valkuilen. Je oude pijn, je angstzweet en je moed der wanhoop. Dat alles maakt je niet alleen tot een uniek persoon, maar ook tot een ondernemer van vlees en bloed.
En laat dat nou een aantrekkingsfactor van formaat zijn…
Als je je professionele identiteit eenmaal helder hebt, wordt de wat-doe-je-vraag op slag een uitgelezen kans. Om te laten zien wie JIJ bent in wat je doet. En nee, dat hoeft niet door binnen 1 minuut een krampachtig uit je hoofd geleerde tekst af te draaien. (We staan tenslotte niet altijd in een lift als we met iemand kennismaken.) Dat kan ook met een enthousiaste anekdote uit je dagelijkse praktijk. Grote kans dat je je gesprekspartner langer dan 1 minuut weet te boeien.
De grap is: mensen die de wat-DOE-je-vraag stellen, willen meestal iets anders weten, namelijk: wie BEN je? Als jij vervolgens zegt: ik BEN automonteur, lijkt dat het goede antwoord.
Maar helaas.
Functienamen hebben de hinderlijke gewoonte om het mentale archief van je gesprekspartner te activeren. Wat dodelijk is voor zijn of haar nieuwsgierigheid naar JOU.
Oké, je bent automonteur. Who cares? Je bent automonteur en je bent méér.
Eigenlijk is het heel simpel. Als iemand vraagt wat je doet, vertel je wat je doet. Hoe je dat doet. Waarom. Voor of met wie. Want door te vertellen wat je doet, laat je zien wie je bent.
Sinds ik mijn professionele identiteit ken en uitdraag, gebeuren er rare dingen als ik antwoord geef op de vraag ‘wat doe je?’.
Grofweg zijn er twee reacties.
Aan de ene kant zijn er de mensen die, soms al na anderhalve zin, precies begrijpen waar het over gaat. Ze gaan dingen roepen als ‘wauw, dit komt zomaar op mijn pad’ of ‘was ik je maar eerder tegengekomen, dat had me een jaar geploeter gescheeld’.
Aan de andere kant heb je de mensen die helemaal niet begrijpen waar het over gaat. Hun reactie kan ik kort samenvatten als: ‘huh?’ Het mentale archief biedt geen uitkomst.
En dan ontstaat er dus een gesprek. Een echt gesprek, dat echt gaat over mij én over de ander. En dat dan ook nog regelmatig eindigt in de vraag: ‘wanneer kunnen we een afspraak maken?’.